فرآیند های مختلفی برای تصفیه آب در مصارف آب شرب و صنایع، استفاده می شود. از جمله این فرآیند ها، می توان به فرآیند انعقاد و لخته سازی اشاره کرد. برای این منظور از مواد کمکی برای تصفیه آب استفاده می شود. از جمله این مواد می توان به سولفات آهن کلر زده شده، کلرور آهن، آهک و … اشاره کرد. ذرات کلوئیدی توسط این مواد به شکل توده تبدیل می شود. این توده، ذرات سنگینی را تشکیل می دهند که لخته نام دارند. به این مواد کمکی برای تصفیه آب، مواد منعقدکننده گفته می شود. در این مقاله به فرآیند لخته سازی، مواد منعقد کننده در تصفیه آب، تفاوت و عوامل موثر در فرآیند انعقاد و لخته سازی اشاره خواهد شد.
فرآیند لخته سازی چیست
بعد از اینکه مواد منعقدکننده به ظرف بزرگ لخته سازی اضافه شد، لازم است سوسپانسیون حاصل به آرامی مخلوط گردد. زیرا سرعت زیاد در هم زدن، سبب شکستن لخته ها می شود. این ظرف با تیغه های بزرگ، آب را به آرامی هم می زند. این امر سبب می شود تا بین مواد کلوئیدی و منعقدکننده سریع تر تماس انجام گیرد و لخته های بزرگ دیده شود. در نهایت این مواد به حوضچه ته نشینی وارد شده تا از آب جدا گردد.
مواد منعقد کننده در تصفیه آب
منعقدکننده، کاتیونی است که ذرات کلوئیدی، با بار منفی عامل کدورت را ته نشین می کند. سولفات آهن کلرزده شده، کلرور آهن سه ظرفیتی و آهک، از جمله مواد منعقدکننده در تصفیه آب بشمار می آیند. سولفات آهن سه ظرفیتی، در اشکال مختلف جامد و مایع قابل دسترسی می باشد. آهک هیدراته، کربنات کلسیم، سیلیس فعال و پلی الکترولیت ها، از جمله مواد منعقدکننده در تصفیه آب به کار می رود. مواد شیمیایی مضر از طریق استفاده از پلی الکترولیت ها به آب اضافه می شود. از جمله این مواد، آکریل آمید و اپن کلروهیدرنی است. مقادیر آن ها در آب نباید از حد مجاز بیشتر باشد. برای رفع غلظت این نوع مواد در آب، به هنگام آب گیری از لجن، باید از برگشت آب لجن به آب خام جلوگیری کرد.
تفاوت بین انعقاد و لخته سازی
تفاوت بین انعقاد و لخته سازی در مراحل انجام آن در هنگام تصفیه آب می باشد. انعقاد و لخته سازی دو فرآیند جدا از یکدیگر هستند. این دو، از مراحل جدایی ناپذیر تصفیه آب می باشند. لخته سازی، سبب از بین رفتن ثبات ذرات ریز معلق می شود و به این ترتیب ذرات، خنثی شده و به پایداری می رسد. در حالیکه انعقاد کمک می کند تا ذرات بزرگتر، از نظر ظاهر، تشکیل شوند. بطوریکه این ذرات می توانند راحت تر، از مایع جدا شوند.
انعقاد و لخته سازی، تعداد زیادی از ذرات جامد ارگانیک را که به صورت مواد معلق هستند، به طور سریع، از آب خارج می کنند. همچنین، آب ممکن است شامل مواد بیماریزا، از جمله باکتریها و ویروسها باشد. این ذرات بیماریزا، به صورت ذرات ریز غیرقابل حل هستند. این ذرات به وسیله فرآیند انعقاد و لخته سازی از آب خارج می شوند.
عوامل موثر بر انعقاد و لخته سازی
عوامل موثر بر انعقاد و لخته سازی در تصفیه آب شامل موارد زیر است.
انواع منابع آب، نیازمند انعقاد و لخته سازی در جهات مختلف هستند. دانستن عوامل موثر بر انعقاد و لخته سازی بسیار ضروری است. در لخته سازی شیمیایی، PH، قلیائیت، دما، زمان، سرعت و پتانسیل زتا، فاکتور های مختلفی هستند. این فاکتورها بر این دو عامل بسیار موثرند.
PH
برای مثال، آب های رنگی در PH (6-4.4) که مقدار پائینی است، به کمک آلوم، شرایط بهتری جهت انعقاد دارند.
قلیائیت
توسط قلیائیت، آنیون هایی مثل OH، ترکیبات غیر محلول را پدید آورده و به صورت غیرمحلول رسوب می کنند. برای ایجاد فرآیند انعقاد و لخته سازی به طور مناسب، به ازای یک قسمت آلوم، 0.5 قسمت قلیائیت، لازم می باشد.
دما
در دمای بالا، واکنش، سریع تر انجام می گیرد و فرآیند انعقاد، موثر تر خواهد بود.
زمان
زمان در انعقاد و لخته سازی بسیار حائز اهمیت است. بدین معنی که حجم مخزن انعقاد و لخته سازی باید به گونه ای محاسبه و ساخته شود. این مورد به گونه ای است که زمان ماند آب در آن مطابق با استاندارد باشد.
سرعت
هر گاه سرعت آب زیاد باشد، سبب شکستن و جدا شدن ذرات لخته می شود. در حالیکه در سرعت پائین، اجازه ته نشینی ذرات لخته، راحت تر داده می شود. سرعت در این فرآیند، در حوضچه های لخته سازی باید m/s 0.3 باقی بماند.
پتانسیل زتا
منظور از پتانسیل زتا، میزان بار بین ذرات کدورت و آبی است که محاط کننده آن ها است. هر قدر پتانسیل زتا بیشتر باشد، میزان دوز مواد منعقدکننده مورد نیاز، بیشتر خواهد بود. عمل انعقاد با کاهش مقدار پتانسیل زتا تا حد صفر، می تواند بطور موثری انجام گیرد.
شرکت پرتو کنترل هوشمند، پیشتاز در زمینه تصفیه آب و فاضلاب، توانسته با رعایت تمامی این مراحل و مقدمات آن، در جهت پیشبرد نیازمندی های کشور، گام های مهمی در این زمینه بردارد. این شرکت آماده خدمت رسانی در کلیه زمینه های مربوطه خواهد بود.
