فرآیند های زیادی برای روش های بیولوژیکی در تصفیه آب و فاضلاب وجود دارد. از جمله این روش ها می توان به فرآیند لجن فعال با هوادهی گسترده (EAAS)، فرآیند دیسک بیولوژیکی چرخان (RBC) و فرآیند راکتور ناپیوسته متوالی(SBR) اشاره کرد. در این مقاله به بررسی مزایا و معایب برخی از روش های تصفیه بیولوژیکی می پردازیم.
فرآیند لجن فعال با هوادهی گسترده (EAAS)
پر کاربرد ترین روش تصفیه بیولوژیکی آب و فاضلاب فرآیند لجن فعال با هوادهی گسترده(EAAS) است. در اين فرآیند مخزن ته نشینی اولیه حذف شده و با افزايش زمان ماند هیدرولیکی(HRT) و سن لجن(SRT)، مقدار لجن توليدي به صورت قابل ملاحظه اي كاهش مي يابد. برای این روش مزایای بسیاری را می توان برشمرد از جمله:
۱)راندمان بسیار بالا در تصفیه فاضلاب ها (بیش از 90%) در مقایسه با روش های دیگر
۲)طراحی و بهره برداری نسبتأ ساده
۳)با توجه به این که در این فرآیند حجم مخزن هوادهی بزرگتر می شود، تغییرات و نوسانات کیفیت فاضلاب ورودی تأثیر کمتری بر روی سیستم داشته و مقاومت سیستم نسبت به این تغییرات بیشتر خواهد بود.
۴)در این فرآیند عملیات هضم لجن نیز به انجام می رسد و نیازی به تأسیسات اضافی برای هضم جداگانه لجن وجود ندارد.
۵)به دلیل مقاومت بیشتر در برابر تغییرات ناگهانی کیفیت و مقدار فاضلاب ورودی، برای استفاده از جوامع و ظرفیت های کوچک به خصوص پکیج های تصفیه بسیار مناسب است. و…
در مقابل مزایای بسیاری که وجود دارد، معایب و محدودیت هایی نیز در این فرآیند مشاهده می شود. برخی از این معایب عبارتند از:
۱)استفاده از این فرآیند برای تصفیه خانه های با ظرفیت بالا اقتصادی نیست.
۲)انرژی مصرفی برای هوادهی بالاتر از فرآیندهای اختلاط کامل و متعارفی است.
فرآیند راکتور ناپیوسته متوالی (SBR)
در فرآیند راکتور ناپیوسته متوالی (SBR) همه عملیات متعادل سازی، تصفیه بیولوژیکی و زلالسازی ثانویه در یک حوضچه به صورت متوالی انجام می گیرد. بهره برداری از راکتور ناپیوسته متوالی SBR بدون ته نشینی ثانویه می باشد و در نتیجه برگشت لجن وجود ندارد. از مزایای بهره گیری از این روش می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱)دستیابی به راندمان بالا
۲)کاهش حجم لجن دفعی
۳)انجام كل عمليات تصفيه در يك راكتور
۴)عدم نیاز به برگشت لجن و…
معایب این روش عبارتند از:
۱)کنترل فرآیند بسیار پیچیده است.
۲)جریان های ناگهانی زیاد می تواند بهره برداری را مختل کند.
۳)در تخليه منقطع ممكن است نياز به يكنواخت سازی قبل از فيلتراسيون و گندزدايی باشد.
۴)نياز به مهارت بيشتر در نگهداری تجهیزات ابزار دقیق، پايش و شير های خودكار وجود دارد.
فرآیند دیسک بیولوژیکی چرخان (RBC)
فرآیند دیسک بیولوژیکی چرخان (RBC) یکی از انواع فرآیند های بیولوژیک رشد چسبنده است که در آن دیسک های دایره ای به آرامی در فاضلاب می چرخند. مزایای این روش شامل موارد زیر می باشند:
۱)کاهش برق مصرفی
۲)افزایش راندمان تصفیه
۳)مناسب جهت تصفیه پساب های صنعتی
همچنین معایب این روش عبارتند از:
۱)کیفیت پایین صفحات RBC در داخل کشور و فرسودگی زودهنگام صفحات در معرض تابش خوردشید، سرما ، گرما و تماس با فاضلاب
۲)قیمت بالای تهیه صفحات و سیستم چرخاننده و در نتیجه افزایش هزینه کل سیستم
۳)شکستن صفحات در صورت یخ زدن سطح فاضلاب در فصول سرد
۴)مشکلات بهره برداری ناشی از گرفتگی بین صفحات RBC و…
۵)بروز مشکل زود هنگام در سیستم چرخدنده، زنجیر و یاتاقان ها
معایب این روش و عدم اطمینان از کارکرد آن سبب شده در طول چند سال اخیر کمتر از آن استفاده شود.
