سدیم متا بی سولفیت یا متا بی سولفیت سدیم یا SMBS با علامت اختصاری Na2S2O5 نشان داده می شود. این ماده جهت احیا کنندگی در محلول های آبی و به عنوان آنتی اکسیدان و یک نگهدارنده در صنایع غذایی به کار برده می شود. همچنین به شکل یک ضدعفونی کننده نیز به کار برده می شود. این ماده در محلول های آبی به صورت سدیم بی سولفیت ظاهر می شود.
خصوصیات متا بی سولفیت سدیم
ماهیت این ماده، شیمیایی بوده و جزء اسید ها به شمار می رود. این اسید خورنده است و به طور کامل با آب ترکیب می شود. سدیم متا بی سولفیت از نظر شکل ظاهری به صورت پودری سفید رنگ یا جامد کریستالی مانند گرانول همراه با بوی بد گاز گوگرد پدید می آید. استنشاق این ماده خطرناک است. زیرا این ماده سمی است. پوست را نیز تحریک می کند. سدیم متا بی سولفیت غیر قابل احتراق است. اگر این ماده تجزیه شود، دود هایی با اکسید سمی سدیم و گوگرد در دمای بالا منتشر می کند. وجود موادی مانند هیدروژن، اکسیژن و گوگرد در آب به زیست حیوانات آبزی آسیب جبران ناپذیری وارد می کند.
این ماده به صورت خوراکی و صنعتی در بازار تولید می شود.
متا بی سولفیت سدیم خوراکی
فرمول شیمیایی و خصوصیات این ماده، مانند نوع صنعتی آن است. از نظر صنعت خوراکی، قابل ذکر است که به عنوان یک نگهدارنده و آنتی اکسیدان در صنایع غذایی استفاده می شود. همچنین به شکل قرص هایی در صنعت ساخت آبجو و شراب استفاده می شود. مقدار قابل قبول مصرف آن برای هر کیلوگرم وزن بدن انسان، ۰/۷ میلی گرم می باشد. این مقدار برای بدن انسان عوارض جانبی نخواهد داشت. از دیگر مصارف آن در صنعت خوراکی، اضافه کردن این ماده به آب آشامیدنی می باشد که منجر به حذف کلر می گردد.
روش تولید متا بی سولفیت سدیم
روش تولید متا بی سولفیت سدیم بسیار متنوع می باشد. یکی از این روش ها، تبخیر ترکیب گاز دی اکسید گوگرد با محلول سدیم سولفیت اشباع شده می باشد. ولی جدید ترین روش تولید این ماده در جهان، به کار بردن فرآیند گاز مرطوب (wet gas process) است. در این روش، گاز با بستر(منظور از بستر، محلول سدیم سولفیت است) تحت تماس مستقیم و تحت شرایط خاص قرار می گیرد. به سبب این شرایط تماس، بالاترین راندمان از نظر کیفی و کمی حاصل می گردد.
طرز استفاده از متا بی سولفیت سدیم
این ماده به صورت های مختلف صنعتی و تولیدی کاربرد های زیادی دارد. از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.
۱)صنایع غذایی مانند خشک کردن میوه جات، تولید سرکه، آبلیمو و آب میوه، استفاده به عنوان نگهدارنده در غذا های دریایی، میگو و …
۲)صنایع عکاسی، چرم سازی، نساجی، آبکاری، دارویی و کاغذ سازی.
۳)صنعت تصفیه آب جهت کلرزدایی، قبل از اینکه آب وارد سیستم اسمز معکوس شود.
واکنش سدیم متا بی سولفیت با کلر
ماده N2S2O5 کاربرد زیادی در صنعت دارد. یکی از کاربرد های صنعتی در استفاده از این ماده، حذف کلر در تصفیه آب است. با واکنش تبخیر محلول سدیم سولفیت اشباع شده با گاز کلر و ایجاد نمک و آب و گاز گوگرد که بوی بدی دارد، کلر اضافی از آب حذف می گردد. کلر می تواند به شکل های مختلف جامد، مایع و گاز، در این ترکیب ظاهر شود. در حذف کلر در فرآیند کلر زنی، بیماری های پوستی، تنفسی و گوارشی پس از انجام این فرآیند با باقی ماندن کلر اضافی ایجاد می شود. با استفاده از متا بی سولفیت سدیم می توان کلر اضافه را حذف نماییم.
