به منظور کارکرد با راندمان بالای تصفیه خانه های فاضلاب، تجهیزات و ادوات بسیاری استفاده می گردد. برخی از پر کاربردترین ادوات به شرح ذیل می باشد.
۱)دریچه آب بند
جهت تنظیم جریان ورودی فاضلاب در کانال و یا بای پس کردن جریان به هنگام بارندگی و جلوگیری از ورود گل و لای از دریچه آب بند استفاده می شود.
به کمک این دریچه، جریان سیال کنترل می گردد. جنس این دریچه استنلس استیل ، کربن استیل با پوشش مناسب و یا فایبرگلاس می باشد. نوع جنس آن براساس تقاضای سفارش دهنده تعیین می شود. این وسیله جهت نصب در کانال های آب و فاضلاب به شکل دریچه سه طرف آب بند و چهار طرف آب بند استفاده می شود.
۲)آشغالگیر های میله ای دهانه درشت و دهانه ریز (دستی و مکانیکی)
آشغالگیر ها فرآیند جدا کردن و حذف مواد شناور و جامد تا اندازه هایی در حدود ۵/۰ سانتی متر را انجام می دهد. با توجه به مقدار فاضلاب و یا آب ورودی از انواع مکانیکی و دستی استفاده می شود. رایج ترین نوع آشغالگیر ها، آشغالگیر دستی می باشد که در تصفیه خانه های کوچک از آن استفاده می گردد. ولی در تصفیه خانه های بزرگ باید از آشغالگیر های مکانیکی که به صورت خودکار کار می کنند، استفاده می شود. علت آن حجم زیاد آشغال ها در این نوع تصفیه خانه ها می باشد.
این نوع از آشغالگیر ها به صورت میله هایی از جنس استیل است که کنار هم قرار می گیرند.
۳)دانه گیر
از جمله واحد های تصفیه فیزیکی می باشد. این دستگاه برای حذف مواد آلی درشت دانه مانند هسته میوه جات، پوسته تخم مرغ، شن و ماسه و غیره و همچنین دانه های معدنی در تصفیه فاضلاب استفاده می شود. براساس نحوه جریان هیدرولیکی، دانه گیر ها سه نوع هستند:
۱)دانه گیر با جریان گردابی
۲)دانه گیر با جریان چرخشی
۳)دانه گیر با جریان افقی
دانه گیر هایی که با جریان افقی در تصفیه خانه فاضلاب به کار برده می شوند، در دو نوع دایره ای یا مربعی و مستطیلی هستند.
۴)تجهیزات اندازه گیری جریان
از جمله وسایل اندازه گیری جریان می توان به فلومتر و پارشال فلوم اشاره کرد. توسط پارشال فلوم که جریان از آن عبور می کند، سطح جریان در این دستگاه بالا آمده و دبی جریان توسط فلومتر در آن اندازه گیری می شود.
پارشال فلوم سازه ای است که در آن عمق بحرانی تشکیل می شود. این سازه جهت اندازه گیری دبی جریان و حجم سیال عبوری در کانال ها و تصفیه خانه های آب و فاضلاب به کار برده می شود. پارشال فلوم در انواع ذوزنقه ای و H-flume وجود دارند.
۵)ایستگاه پمپاژ
ایستگاه پمپاژ شامل پمپ های انتقال فاضلاب خام و تجهیزات کنترل سطح (فلوتر) است. فلوتر در آب شناور می شود. سطح آب بالا می رود. سپس کلید داخل فلوتر زده می شود. در نهایت پمپ روشن می گردد. در انتها پمپ، سیال درون مخزن را تا حد معینی خالی می کند. سطح آب در درون مخزن پایین می آید. کلید فلوتر قطع می شود. مخزن به طور مجدد پر می گردد.
از فلوتر جهت کنترل پمپ ها و جلوگیری از سرریز شدن مخازن و استفاده در انواع پمپ های کف کش یا لجن کش استفاده می شود. از انواع فلوتر می توان به فلوتر الکترونیکی و فلوتر مکانیکی اشاره کرد.
۶)میکسر واحد آنوکسیک
میکسر، دستگاهی مکانیکی می باشد. این دستگاه برای اختلاط در مخزن برگشت لجن استفاده می گردد. میکسر جهت استفاده در تصفیه خانه های فاضلاب به منظور معلق نگه داشتن مواد جامد در مخزن به کار می رود. مخازن آنوکسیک جهت حذف نیترات استفاده گردد. در مخازن متعادل ساز از نوع میکسر دور کند استفاده می شود. همچنین این دستگاه جهت استفاده در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب و مخازنی که برای تصفیه بی هوازی فاضلاب هستند، به کار برده می شود.
۷)دیفیوزر های هوادهی
هوای مورد نظر برای میکروارکانیسم ها جهت رشد و نمو شان از طریق واحد هوادهی تامین می گردد. واحد های هوادهی فاضلاب بر دو بخش می باشد. هواده های عمقی و هواده های سطحی. منظور از هواده های عمقی در تصفیه فاضلاب، سیستم توزیع هوا یا دیفیوزر و سیستم تولید هوا یا بلوئر است. دیفیوزر های هوادهی از نظر شکل، به انواع لوله ای، صفحه ای یا پلیت و دیسکی یا بشقابی تقسیم می شوند. از نظر اندازه و نوع حباب های تولیدی نیز دو دسته اند: حباب درشت و حباب ریز.
۸)پمپ برگشت لجن از نوع برقی یا ایرلیفت
جهت انتقال سیالات یا لجن فاضلاب از حوض ته نشینی از پمپ ایرلیفت استفاده می شود. این پمپ ها توسط هوای فشرده عمل می کنند. هوای فشرده در این پمپ ها از طریق بلوئر و کمپرسور تامین می شود. در چاه های عمیق نیز از این نوع پمپ استفاده می شود. این استفاده به این دلیل است که شن و ماسه در چاه باعث خرابی قطعات مکانیکی پمپ می گردند. جنس بدنه این پمپ می تواند استیل، کامپوزیتی، چدن، فایبرگلاس و فلزی باشد.
۹)بلوئر های هوادهی
دمنده هوا یا بلوئر های هوادهی دستگاهی جهت انتقال گاز یا هوا می باشد. افزایش سرعت سیال به کمک پروانه های موجود در بلوئر ها، تولید گاز یا هوا می کند. میکروارگانیسم ها برای حذف مواد آلی موجود در فاضلاب به هوا و اکسیژن نیازمندند. این اکسیژن به کمک بلوئر های هوادهی ایجاد می گردد. انواع بلوئر های هوادهی با توجه به حجم هوای تولیدی، فشار و نوع سیستم انتقال هوا در انواع بلوئر های دوار با جابجایی مثبت، بلوئر های ساید چنل، بلوئر های ترکیبی دمنده ها و بلوئر های توربو تفکیک می شوند. از جمله بلوئر های با کاربرد فراوان در تصفیه آب و فاضلاب می توان به بلوئر روتس و بلوئر ساید چنل اشاره کرد.
۱۰)پکیج تزریق کلر
پکیج تزریق کلر، جهت ضدعفونی و از بین بردن ویروس ها، باکتری ها و حذف بو در بخش انتهایی تصفیه خانه استفاده می شود. توسط این دستگاه می توان به کمک دوزینگ پمپ (پمپ تزریق) مقدار معینی کلر را به مخزن مورد نظر تزریق کرد.
۱۱)پکیج تزریق پلی الکترولیت جهت تزریق طیف گسترده ای از مواد شیمیایی که از این میان می توان به مواد ضد خوردگی، مواد ضدعفونی کننده، مانند کلر، اسید و قلیا، مواد ضد رسوب، مواد منعقد کننده یا کمک منعقد کننده اشاره کرد. این پکیج شامل تجهیزاتی است که به تکمیل فرآیند انعقاد و لخته سازی پرداخته و این کار را از طریق تزریق پودر پلی الکترولیت انجام می دهد.
۱۲)سیستم آبگیری لجن
توسط دستگاه آبگیری لجن عبارتند از: فیلتر پرس، پرس تسمه ای، اسکروپرس و سانتریفیوژ دکانتر.
۱۳)سیستم ضد کف
این سیستم شامل پمپ تامین فشار و نازل می باشد. از طرفی ضد کف می تواند به عنوان ماده ای شیمیایی باشد که به فاضلاب تزریق می شود.
۱۴)تابلو برق
کنترل و حفاظت تمامی تجهیزات برقی مورد استفاده در تصفیه خانه توسط تابلو برق صورت می گیرد.
